Khác biệt giữa bản sửa đổi của “California”
Không có tóm lược sửa đổi |
n sửa lổi |
||
Dòng 2: | Dòng 2: | ||
'''California''' là một tiểu bang ở phía tây [[Hoa Kỳ|Hoa Kỳ]]. Thủ phủ bang là [[Sacramento|Sacramento]]. Thành phố lớn nhất bang là [[Los Angeles|Los Angeles]]. còn được người Việt gọi vắn tắt là '''Ca Li''', là một tiểu bang ven biển phía tây của Hoa Kỳ. Với dân số là 36 triệu người và diện tích 410.000 kilômét vuông (158.402 dặm vuông), California là tiểu bang Mỹ đông dân nhất và lớn thứ ba theo diện tích. |
'''California''' là một tiểu bang ở phía tây [[Hoa Kỳ|Hoa Kỳ]]. Thủ phủ bang là [[Sacramento|Sacramento]]. Thành phố lớn nhất bang là [[Los Angeles|Los Angeles]]. còn được người Việt gọi vắn tắt là '''Ca Li''', là một tiểu bang ven biển phía tây của Hoa Kỳ. Với dân số là 36 triệu người và diện tích 410.000 kilômét vuông (158.402 dặm vuông), California là tiểu bang Mỹ đông dân nhất và lớn thứ ba theo diện tích. |
||
== Tổng quan == |
== Tổng quan == |
||
California kề cận với [[Thái Bình Dương|Thái Bình Dương]], [[Oregon|Oregon]], [[Nevada|Nevada]], [[Arizona|Arizona]], và tiểu bang [[Baja California|Baja California]] của [[Mexico|Mexico]]. Tiểu bang này có nhiều cảnh tự nhiên rất đẹp, bao gồm Central Valley rộng rãi, núi cao, sa mạc nóng nực, và hàng trăm dặm bờ biển đẹp. Với diện tích 411.000 |
California kề cận với [[Thái Bình Dương|Thái Bình Dương]], [[Oregon|Oregon]], [[Nevada|Nevada]], [[Arizona|Arizona]], và tiểu bang [[Baja California|Baja California]] của [[Mexico|Mexico]]. Tiểu bang này có nhiều cảnh tự nhiên rất đẹp, bao gồm Central Valley rộng rãi, núi cao, sa mạc nóng nực, và hàng trăm dặm bờ biển đẹp. Với diện tích 411.000 km² (≈160.000 dặm vuông), nó là tiểu bang lớn thứ ba của Hoa Kỳ và lớn hơn cả nước Đức và cũng như Việt Nam. Hầu hết các thành phố lớn của tiểu bang nằm sát hay gần bờ biển Thái Bình Dương, đáng chú ý là [[Los Angeles|Los Angeles]], [[San Francisco|San Francisco]], [[San Jose|San Jose]], [[Long Beach|Long Beach]], [[Oakland|Oakland]], [[Santa Ana|Santa Ana]]/Quận Cam, và [[San Diego|San Diego]]. Tuy nhiên, thủ phủ của tiểu bang, [[Sacramento|Sacramento]], là một thành phố lớn nằm trong thung lũng Trung tâm. Trung tâm địa lý của tiểu bang thuộc về Bắc Fork, California. |
||
Địa lý California phong phú, phức tạp và đa dạng. Giữa tiểu bang có [[thung lũng Trung tâm|thung lũng Trung tâm]], một thung lũng lớn, màu mỡ được bao quanh bởi những dãy núi bờ biển ở phía tây, dãy núi đá granit Sierra Nevada ở phía đông, dãy núi Cascade có đá lửa ở miền bắc, và dãy núi Tehachapi ở miền nam. Các sông, đập nước, và kênh chảy từ các núi để tưới thung lũng Trung tâm. Nguồn nước của phần lớn tiểu bang do Dự án Nước Tiểu bang cung cấp. Dự án Thung lũng Trung tâm hỗ trợ hệ thống nước của một số thành phố, nhưng chủ yếu cung cấp cho việc tưới tiêu nông nghiệp. Nhờ nạo vét, vài con sông đã đủ rộng và sâu để cho vài thành phố nội địa (nhất là [[Stockton|Stockton]]) được trở thành hải cảng. Trung lũng Trung tâm nóng nực và màu mỡ là trung tâm nông nghiệp của California và trồng một phần lớn cây lương thực của Mỹ. Tuy nhiên, việc trồng trọt bị tàn phá bởi nhiệt độ thấp gần điểm đông trong mùa đông. Phía nam của thung lũng, một phần là sa mạc, được gọi là thung lũng San Joaquin, do nước chảy xuống [[sông San Joaquin|sông San Joaquin]], còn phía bắc được gọi là thung lũng Sacramento, do nước chảy xuống sông Sacramento. Châu thổ vịnh Sacramento – San Joaquin vừa là cửa sông quan trọng hỗ trợ hệ sinh thái nước mặn và vừa là nguồn nước chủ yếu của phần lớn dân cư tiểu bang. |
Địa lý California phong phú, phức tạp và đa dạng. Giữa tiểu bang có [[thung lũng Trung tâm|thung lũng Trung tâm]], một thung lũng lớn, màu mỡ được bao quanh bởi những dãy núi bờ biển ở phía tây, dãy núi đá granit Sierra Nevada ở phía đông, dãy núi Cascade có đá lửa ở miền bắc, và dãy núi Tehachapi ở miền nam. Các sông, đập nước, và kênh chảy từ các núi để tưới thung lũng Trung tâm. Nguồn nước của phần lớn tiểu bang do Dự án Nước Tiểu bang cung cấp. Dự án Thung lũng Trung tâm hỗ trợ hệ thống nước của một số thành phố, nhưng chủ yếu cung cấp cho việc tưới tiêu nông nghiệp. Nhờ nạo vét, vài con sông đã đủ rộng và sâu để cho vài thành phố nội địa (nhất là [[Stockton|Stockton]]) được trở thành hải cảng. Trung lũng Trung tâm nóng nực và màu mỡ là trung tâm nông nghiệp của California và trồng một phần lớn cây lương thực của Mỹ. Tuy nhiên, việc trồng trọt bị tàn phá bởi nhiệt độ thấp gần điểm đông trong mùa đông. Phía nam của thung lũng, một phần là sa mạc, được gọi là thung lũng San Joaquin, do nước chảy xuống [[sông San Joaquin|sông San Joaquin]], còn phía bắc được gọi là thung lũng Sacramento, do nước chảy xuống sông Sacramento. Châu thổ vịnh Sacramento – San Joaquin vừa là cửa sông quan trọng hỗ trợ hệ sinh thái nước mặn và vừa là nguồn nước chủ yếu của phần lớn dân cư tiểu bang. |
||
Dòng 109: | Dòng 109: | ||
*San Francisco: 776.733 |
*San Francisco: 776.733 |
||
*[[San Diego|San Diego]]: 1.223.400 |
*[[San Diego|San Diego]]: 1.223.400 |
||
{{IsPartOf|Hoa Kỳ}} |
{{IsPartOf|Hoa Kỳ}} |
||
[[Category:!Main category]] |
[[Category:!Main category]] |
||
[[en:California]] |
[[en:California]] |
Phiên bản lúc 20:42, ngày 22 tháng 4 năm 2013
California là một tiểu bang ở phía tây Hoa Kỳ. Thủ phủ bang là Sacramento. Thành phố lớn nhất bang là Los Angeles. còn được người Việt gọi vắn tắt là Ca Li, là một tiểu bang ven biển phía tây của Hoa Kỳ. Với dân số là 36 triệu người và diện tích 410.000 kilômét vuông (158.402 dặm vuông), California là tiểu bang Mỹ đông dân nhất và lớn thứ ba theo diện tích.
Tổng quan
California kề cận với Thái Bình Dương, Oregon, Nevada, Arizona, và tiểu bang Baja California của Mexico. Tiểu bang này có nhiều cảnh tự nhiên rất đẹp, bao gồm Central Valley rộng rãi, núi cao, sa mạc nóng nực, và hàng trăm dặm bờ biển đẹp. Với diện tích 411.000 km² (≈160.000 dặm vuông), nó là tiểu bang lớn thứ ba của Hoa Kỳ và lớn hơn cả nước Đức và cũng như Việt Nam. Hầu hết các thành phố lớn của tiểu bang nằm sát hay gần bờ biển Thái Bình Dương, đáng chú ý là Los Angeles, San Francisco, San Jose, Long Beach, Oakland, Santa Ana/Quận Cam, và San Diego. Tuy nhiên, thủ phủ của tiểu bang, Sacramento, là một thành phố lớn nằm trong thung lũng Trung tâm. Trung tâm địa lý của tiểu bang thuộc về Bắc Fork, California.
Địa lý California phong phú, phức tạp và đa dạng. Giữa tiểu bang có thung lũng Trung tâm, một thung lũng lớn, màu mỡ được bao quanh bởi những dãy núi bờ biển ở phía tây, dãy núi đá granit Sierra Nevada ở phía đông, dãy núi Cascade có đá lửa ở miền bắc, và dãy núi Tehachapi ở miền nam. Các sông, đập nước, và kênh chảy từ các núi để tưới thung lũng Trung tâm. Nguồn nước của phần lớn tiểu bang do Dự án Nước Tiểu bang cung cấp. Dự án Thung lũng Trung tâm hỗ trợ hệ thống nước của một số thành phố, nhưng chủ yếu cung cấp cho việc tưới tiêu nông nghiệp. Nhờ nạo vét, vài con sông đã đủ rộng và sâu để cho vài thành phố nội địa (nhất là Stockton) được trở thành hải cảng. Trung lũng Trung tâm nóng nực và màu mỡ là trung tâm nông nghiệp của California và trồng một phần lớn cây lương thực của Mỹ. Tuy nhiên, việc trồng trọt bị tàn phá bởi nhiệt độ thấp gần điểm đông trong mùa đông. Phía nam của thung lũng, một phần là sa mạc, được gọi là thung lũng San Joaquin, do nước chảy xuống sông San Joaquin, còn phía bắc được gọi là thung lũng Sacramento, do nước chảy xuống sông Sacramento. Châu thổ vịnh Sacramento – San Joaquin vừa là cửa sông quan trọng hỗ trợ hệ sinh thái nước mặn và vừa là nguồn nước chủ yếu của phần lớn dân cư tiểu bang.
Các vùng
Không phải ở một nơi nào tại California đều giống nhau, khác nhau từ các khu vực rừng ven biển phía Bắc núi gồ ghề cho đến sa mạc phía nam khắc nghiệt. Kẹp trong trung tâm của California là thung lũng màu mỡ Trung tâm, số lượng lớn sản phẩm nông nghiệp được sản xuất tại đây.
Nam California Các thành phố lớn như Los Angeles, San Diego, hay khu vui chơi Disneyland, và một vài bãi biển đẹp đều tập trung quanh đây. |
Sa mạc Cây cọ, mặt trời nóng rực, và những khu nghỉ mát kỳ quặc. |
Bãi biển Trung tâm Một đoạn đất bị cô lập, có núi mát mẻ và bờ biển gồ ghề. |
Thung lũng San Joaquin Breadbasket of California and home to a large percentage of America's fruit and vegetable supply. |
Thung lũng Sacramento Thành phố Sacramento, thủ phủ tiểu bang, tọa lạc tại đây |
Sierra Nevada Khu vực núi cao và khu vực trượt tuyết của California, bao gồm Vườn quốc gia Yosemite và Hồ Tahoe. |
Gold Country Lịch sử chân núi Sierras. |
Vùng Vịnh Các thành phố lớn như San Francisco, Oakland, San Jose/Silicon Valley đều tập trung quanh đây. |
North Coast Nơi tọa tạc của cây cao nhất thế giới, bãi biển đầy tùng bách cũng như đường bờ biển cũng rất gồ ghề và thuận lợi cho một chuyến phiêu lưu khám phá thế giới tự nhiên. |
Shasta Cascades Những ngọn đồi và núi non ở góc phía đông bắc của tiểu bang được là những đặc điểm đập vào mắt du khách |
Đến đây bằng đường nào
Các công viên quốc gia
Dịch vụ Vườn Quốc gia (NPS) quản lý nhiều công viên quốc gia ở California:
- Đảo Alcatraz gần San Francisco
- Đài kỷ niệm Quốc gia Cabrillo tại San Diego
- Đường mòn California
- Công viên Quốc gia Quần đảo Eo biển gần Ventura
- Công viên Quốc gia Thung lũng Chết
- Đài kỷ niệm Quốc gia Devils Postpile gần Mammoth Lakes
- Khu tưởng niệm Eugene O'Neill tại Danville
- Pháo đài Point (Fort Point) tại Presidio
- Khu giải trí Quốc gia Cổng Vàng (Golden Gate National Recreation Area) trong San Francisco
- Khu tưởng niệm John Muir tại Martinez
- Công viên Quốc gia Joshua Tree, trụ sở tại Twentynine Palms
- Đường mòn Juan Bautista de Anza
- Công viên Quốc gia Kings Canyon
- Công viên Quốc gia Núi lửa Lassen gần Mineral
- Đài kỷ niệm Quốc gia Lớp dung nham (Lava Beds National Monument) gần Tulelake
- Trại giam Manzanar tại Independence
- Khu bảo tồn Quốc gia Mojave, trụ sở tại Barstow
- Đài kỷ niệm Quốc gia Muir Woods tại Thung lũng Mill
- Đường mòn Tây Ban Nha Cũ
- Đài kỷ niệm Quốc gia Pinnacles gần Paicines
- Bờ biển Quốc gia Mũi Reyes gần Mũi Reyes
- Đường mòn Pony Express
- Đài kỷ niệm Quốc gia Kho đạn Hải quân Cảng Chicago tại Trạm Vũ khí Hải quân Concord
- Công viên Quốc gia Redwood
- Công viên lịch sử Quốc gia Hậu phương Đệ nhị thế chiến Rosie the Riveter tại Richmond
- Công viên lịch sử Quốc gia Hàng hải San Francisco
- Khu giải trí Quốc gia Dãy núi Santa Monica
- Công viên Quốc gia Củ tùng (Sequoia National Park)
- Khu giải trí Quốc gia Whiskeytown gần Whiskeytown
- Công viên Quốc gia Yosemite
Các thành phố
Tiểu bang California có 478 thành phố, trong đó phần lớn nằm trong những khu vực đô thị lớn. 68% của dân cư California sống trong hai khu vực đô thị lớn nhất gồm vùng Đại Los Angeles và vùng vịnh San Francisco. Dân số vài thành phố lớn (2000):
- Los Angeles: 3.694.820
- San Jose: 894.943
- San Francisco: 776.733
- San Diego: 1.223.400