Vị trí | |
Quốc kỳ | |
Thông tin cơ bản | |
Thủ đô | Yamoussoukro; Abidjan vẫn là trung tâm hành chính |
Chính phủ | cộng hòa; chế độ tổng thống đa đảng |
Tiền tệ | West African CFA franc (XOF), interchangeable at par with the Central African CFA franc (XAF) |
Diện tích | 322.460 km2 |
Dân số | 17.654.843 (ước tính tháng 7 năm 2006) |
Ngôn ngữ | Tiếng Pháp (chính thức), 60 phương ngữ bản địa với Dioula được nói rộng rãi nhất |
Tôn giáo | Thiên Chúa giáo 20-30%, Hồi giáo 35-40%, bản địa 25-40% |
Hệ thống điện | 220V/50Hz (ổ cắm châu Âu) |
Mã số điện thoại | +225 |
Internet TLD | .ci |
Múi giờ | UTC |
Côte d'Ivoire (Bờ Biển Ngà) là một quốc gia thuộc tây Châu Phi. Quốc gia này phía nam giáp với bờ biển Bắc Đại Tây Dương, và được bao quanh bởi Ghana về phía đông, phía tây Liberia, Guinea về phía Tây Bắc, Mali ở phía bắc, và Burkina Faso ở phía đông bắc.
Tổng quan
[sửa]Các mối quan hệ với Pháp kể từ khi độc lập vào năm 1966, phát triển sản xuất ca cao xuất khẩu và đầu tư nước ngoài khiến Bờ Biển Ngà là một trong những quốc gia giàu nhất của các quốc gia châu Phi nhiệt đới, nhưng không bảo vệ mình khỏi các bất ổn chính trị.
Trong tháng 12 năm 1999, một cuộc đảo chính quân sự - lần đầu tiên trong lịch sử Côte d'Ivoire - lật đổ chính phủ. Lãnh đạo chính quyền Robert Guei ngang nhiên gian lận bầu cử được tổ chức vào cuối năm 1999 và tuyên bố mình là người chiến thắng. Biểu tình của dân chúng buộc ông thôi chức và đối thủ Laurent Gbagbo vào giải phóng. Các thành viên bất đồng chính kiến và các thành viên bất mãn của quân đội Bờ Biển Ngà đã phát động một cuộc đảo chính thất bại trong tháng 9 năm 2002. Lực lượng nổi dậy tuyên bố chủ quyền nửa phía bắc của đất nước, và trong tháng 1 năm 2003 đã được cấp các vị trí bộ trưởng trong một chính phủ đoàn kết dưới sự bảo trợ của Hòa bình Accord Linas-Marcoussis. Tổng thống Gbagbo và lực lượng nổi dậy tiếp tục thực hiện các hiệp ước hòa bình trong tháng 12 năm 2003 sau khi một bế tắc ba tháng, nhưng vấn đề mà gây ra cuộc nội chiến, chẳng hạn như cải cách ruộng đất và căn cứ để công dân, vẫn chưa được giải quyết.
Lịch sử
[sửa]Những cư dân đầu tiên của Bờ Biển Ngà đã để lại dấu vết chứng minh cho sự tồn tại của mình rải rác khắp nơi trên vùng đất này. Những nhà sử học đều tin rằng những cư dân đầu tiên đó đã được thay thế hoặc bij đồng hóa bởi tổ tiên của cư dân Bờ Biển Ngà hiện nay bắt đầu từ thế kỉ XVI, bao gồm người Ehotilé (Aboisso), người Kotrowou (Fresco), người Zéhiri (Grand Lahou), người Ega và người Diès (Divo).
Côte d'Ivoire là vùng đất hấp dẫn đối với các thương gia Pháp và Bồ Đào Nha từ thế kỉ 15. Họ đến đây để tìm kiếm ngà voi và nô lệ. Năm 1842, thực dân Pháp chiếm các vùng ven biển, thiết lập chế độ thuộc địa năm 1893 và sáp nhập vào lãnh thổ Tây Phi thuộc Pháp năm 1896. Năm 1934, Abidjan trở thành thủ đô, đất nước phát triển nhờ khai khẩn các đồn điền ca cao và cà phê, việc khai thác rừng được dễ dàng nhờ việc xây dựng đường sắt Abidjan-Niger kéo dài đến biên giới vùng Thượng Volta.
Côte d'Ivoire giành độc lập năm 1960. Côte d'Ivoire cùng Dahomay (Bénin), Niger và Burkina Faso thành lập đồng minh thuế quan năm 1959. Côte d’Ivoire là một trong những nước có nền kinh tế phát triển trong vùng châu Phi cận Sahara, đứng đầu thế giới về xuất khẩu ca cao, là một trong những nước xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới.
Houphouët-Boigny trở thành Tổng thống sau khi đất nước độc lập (1960). Boigny tái đắc cử sáu lần và giữ chức này cho đến năm 1993. Lực lượng sinh viên, nông dân và thợ thuyền đã phản đối buộc Tổng thống phải hợp pháp hóa các đảng đối lập và tổ chức các cuộc bầu cử Tổng thống vào tháng 10 năm 1990. Houphouet Boigny giành thắng lợi với 81% số phiếu.
Về chính trị, Houphouët-Boigny lãnh đạo Bờ Biển Ngà với chính sách "bàn tay sắt". Một số nhận xét mềm mỏng hơn cho rằng sự lãnh đạo của ông giống với hình thái "phụ quyền-gia trưởng". Không có tự do báo chí và chỉ có một chính đảng tồn tại. Điều này được một số người chấp nhận điều này như yêu cầu tất yếu nhằm mục đích tranh thủ lá phiếu của cử tri.
Houphouët-Boigny cũng bị chỉ trích bởi những vấn đề liên quan các dự án quy mô lớn. Nhiều người cho rằng việc chi hàng triệu USD để cải tạo Yamoussoukro, quê hương của Houphouët Boigny, thành thủ đô mới là vô cùng lãng phí; một số người khác thì ủng hộ tầm nhìn của ông theo hướng phát triển thành phố này thành một trung tâm hòa bình, giáo dục và tôn giáo ngay giữa lòng Bờ Biển Ngà. Nhưng vào những năm đầu thập niên 80 của thế kỉ 20, suy thoái kinh té thế giới cộng với hạn hán đã tác động không nhỏ đến kinh tế Bờ Biển Ngà. Cùng với việc lạm dụng khai thác gỗ và đường bị rớt giá, nợ nước ngoài của Bờ Biển Ngà tăng lên gấp 3. Tội phạm gia tăng một cách đáng lo ngại ở Abidjan.
Vào năm 1990, hàng trăm cán bộ nhà nước và sinh viên gây bạo loạn để phản đối tình trạng tham nhũng đang hoành hành. Cuộc bạo loạn buộc chính phủ phải chuyển sang nền dân chủ đa đảng. Sức khỏe của Houphouët-Boigny ngày càng yếu và chết vào năm 1993. Ông đề cử Henri Konan Bédié là người kế nhiệm.
Tháng 10 năm 1995, Bédié giành chiến thắng áp đảo trước phe đối lập rời rạc và thiếu tổ chức trong lần tái tranh cử. Bédié thắt chặt sự kiểm soát về chính trị, tống giam hơn 700 người ủng hộ phe đối lập. Tuy nhiên, kinh tế của Bờ Biển Ngà lại có những dấu hiệu khả quan như lạm phát giảm và chính phủ cố gắng xóa bỏ nợ nước ngoài.
Khác với Houphouët-Boigny, người chủ trương tránh những mâu thuẫn sắc tộc và để ngỏ một số vị trí trong bộ máy hành chính cho những người nhập cư từ các nước láng giếng, Bản mẫu:Bedié chú trọng vào quan điểm "Ivority" (tiếng Pháp: Ivoirité) để loại bỏ đối thủ của ông ta Alassane Ouattara, vốn có bố mẹ là người phía bắc Bờ Biển Ngà, khỏi cuộc đua vào chiếc ghế tổng thống. Tuy nhiên, chính sách loại bỏ người nước ngoài này đã làm căng thẳng mối quan hệ giữa các sắc tộc khác nhau ở Bờ Biển Ngà, vốn từ trước đến nay có số lượng dân nhập cư chiếm phần lớn trong tổng số dân của cả nước.
Tương tự, Bédié đã loại bỏ nhiều đối thủ chính trị khỏi quân đội. Cuối năm 1999, một nhóm sĩ quan bất mãn với chính phủ đã tổ chức một cuộc đảo chính quân sự, đưa tướng Robert Guéï lên nắm quyền. Bédié bỏ trốn sang Pháp. Chính quyền mới đã giảm bớt tình hình tội phạm và tham nhũng, cùng với việc áp đặt giới nghiêm và vận động rộng khắp trên đường phố về một xã hội tiết kiệm hơn.
Cuộc bầu cử tổng thống tháng 10 năm 2000 giữa hai ứng cử viên Laurent Gbagbo và Guéï diễn ra quyết liệt nhưng hòa bình. Sự kiện nổi bật tiếp theo cuộc bầu cử tổng thống được đánh dấu bằng cuộc bạo loạn của quân đội và dân chúng Bờ Biển Ngà. Cuộc bạo loạn đã khiến 180 người chết và Guéï phải nhường lại chiếc ghế cho Gbagbo. Tòa án tối cao Bờ Biển Ngà ra quyết định phế truất Alassane Ouattara vì gốc gác Burkinabé của ông ta. Hiến pháp Bờ Biển Ngà tại thời điểm đó cũng như dưới thời Guéï không cho phép người không đáp ứng đủ yêu cầu về quốc tịch đứng ra tranh cử tổng thống. Sự kiện này đã châm ngòi cho những xô xát bạo lực giữa người ủng hộ Alassane Ouattara, chủ yếu là cư dân đến từ phía bắc Bờ Biển Ngà, và cảnh sát chống bạo động ở thủ đô Yamoussoukro.
Mỗi bên đều tuyên bố thắng lợi trong cuộc bầu cử được cho là gian lận. Sự phản đối của nhân dân biến thành bạo động và buộc Tướng Guei rời khỏi nhóm quân đội nổí loạn mưu toan đảo chính. Tướng Guei và Bộ trưởng Bộ Nội vụ Doudou bị giết trong cuộc chiến giữa quân Chính phủ và phe nổi dậy. Tổng thống Laurent Gbagbo, đắc cử năm 2000, tố cáo Guei tiến hành đảo chính.
Vùng
[sửa]Lagunes (Abidjan) khu vực các đầm phá ven biển và thủ đô trên thực tế Abidjan |
Bắc Savanna (Bouaké, Vườn quốc gia Comoe) khu vực phần lớn là Hồi giáo trong những năm gần đây thuộc kiểm soát của quân nổi dậy "Các lực lượng mới" |
Các rừng Tây Nam (Vườn quốc gia Taï, Khu bảo tồn thiên nhiên nghiêm ngặt núi Nimba) khu vực rừng nhiệt đới ẩm là nơi sinh sống của dân Kru, giáp với Liberia |
Các đồn điền Đông (Yamoussoukro) khu vực đồn điền giữa Lac de Kossou và giáp với Ghana |
Thành phố
[sửa]- Abidjan - vẫn là trung tâm hành chính và các nước khác duy trì đại sứ quán của họ ở đó.
- Korhogo - trụ sở quân nổi loạn, nếu không bình dị, tấp nập với thương mại trong tháng hai-tháng năm nhờ mua bán bông và hạt điều.
- Aboisso - cột mốc quan trọng trên các tuyến đường kết nối Abidjan và tuyến đường thương mại Ghana
- Bouake - thành phố lớn thứ hai
- Dabou
- San Pedro - thành phố cảng thứ hai
- Yamoussoukro - Mặc dù là thủ đô chính thức từ năm 1983, nó không phải là trung tâm hành chính.
- Grand-Bassam - Một thị trấn ven biển đầy quyến rũ thuộc địa, nơi nghỉ cuối tuần của cư dân Abidjan.
Các điểm đến khác
[sửa]Đến
[sửa]Visa
[sửa]Có hiệu lực từ ngày 15 tháng hai năm 2009, tất cả các công dân nước ngoài Cefa thăm Bờ Biển Ngà phải có thị thực trước khi đến. Quá trình này trực tuyến tại Website chính thức Visa.
Bằng máy bay
[sửa]Sân bay quốc tế Felix Houphouet-Boigny có tuyến bay thường lệ hàng ngày với Paris (Air France ) và Brussels (hãng hàng không Brussels ). Ngoài ra còn có các chuyến bay đến thủ đô Tây Phi khác.
Bằng tàu hỏa
[sửa]Các chuyến tàu giữa Abidjan và Ougadougou cắt qua lãnh thổ nổi loạn và không nên thực hiện bởi du khách nước ngoài.
Bằng ô-tô
[sửa]Bạn nên vào Bờ Biển Ngà từ Guinea, Liberia, Mali, hoặc Burkina Faso. Biên giới Ghana là khá an toàn. Nếu bạn nhập cảnh vào Elubo, bạn có thể dễ dàng bắt một xe taxi chia sẻ để Aboisso và sau đó một xe buýt đến Abidjan. Có khoảng mười điểm kiểm tra quân sự giữa biên giới và Abidjan do đó bản nên chuẩn bị tài liệu sẵn sàng. Nếu bạn không có tài liệu thích hợp của tiêm chủng của bạn tại cửa khẩu bạn sẽ bị buộc phải trả một khoản tiền nhỏ và họ sẽ cung cấp cho bạn một tiêm tại một phòng khám tại chỗ.
Xe buýt
[sửa]Xe buýt chạy hàng ngày giữa Abidjan và Accra. Dịch vụ được cung cấp xen kẽ giữa các STC (Ghana) và cong ty đối tác Bờ Biển Ngà.
Bằng thuyền
[sửa]Abidjan có một chuyến đi buổi tối đẹp trên đầm phá trong thành phố cho khách du lịch.