Thể loại:Typography

Bản mẫu:Cấp hành chính Trung Quốc Bản mẫu:Chính trị Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Hiến pháp Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa quy định có 3 cấp hành chính: tỉnh, huyện và hương. Nhưng trên thực tế Trung Quốc được chia thành 5 cấp đơn vị hành chính là: tỉnh, địa khu, huyện, hương và thôn. Trong đó, địa khu được định nghĩa là chi nhánh của chính quyền tỉnh, còn cấp thôn không phải là cấp chính quyền chính thức. Tuy thôn chỉ là một tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư nhưng ở nhiều hương do địa bàn rộng lớn không thế quản lý hết được nên thôn đã được cấp cho nhiều quyền lực hành chính.

Bản mẫu:Chính Trung Quốc có 33 đơn vị hành chính cấp tỉnh (省级, tỉnh cấp), không kể Đài Loan, gồm:

• Tỉnh (省): có 22 đơn vị. Đài Loan (do chính quyền Trung Hoa Dân quốc kiểm soát) được Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa coi là tỉnh thứ 23 của mình.
• Khu tự trị (自治区, tự trị khu): có 5 đơn vị.
• Đặc khu hành chính (特別行政區, đặc biệt hành chính khu): có 2 đơn vị.
• Trực hạt thị (直轄市, trực hạt thị, tương đương ở Trung Hoa Dân quốc là 院轄市, viện hạt thị, hay 特別市, đặc biệt thị), có thể dịch là Thành phố trực thuộc trung ương: có 4 đơn vị. Tuy là thành phố nhưng vẫn có khu vực nông thôn trực thuộc dưới dạng các huyện ngoại thành. Điển hình như thành phố Trùng Khánh là nơi khu vực nông thôn rộng lớn hơn khu vực thành thị rất nhiều.

Cấp này tương đương cấp tỉnh tại Việt Nam.

Các khu tự trị

[sửa]

Khu tự trị (自治區/自治区 tự trị khu; tiếng Anh: autonomous region) là đơn vị hành chính cấp tỉnh được chỉ định cho một dân tộc thiểu số và được đảm bảo nhiều quyền hơn theo hiến pháp. Ví dụ, họ có người đứng đầu (tỉnh trưởng hay khu trưởng) phải là người dân tộc thiểu số đã được chỉ định cho khu như (Tạng, Uyghur, v.v...)

Các khu tự trị được thành lập sau khi chính thể Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ra đời theo mô hình của Liên Xô. Có tất cả năm khu tự trị.

Tên	Tên (Phồn thể)	Tên (Giản thể)	pinyin	Dân tộc thiểu số	Tên tiếng dân tộc	Tên viết tắt	Thủ phủ	Danh sách các đơn vị cấp huyện
Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây [1]	廣西壯族自治區	广西壮族自治区	Guǎngxī Zhuàngzú Zìzhìqū	Choang	Tráng văn - Gvangjsih Bouxcuengh Swcigih	桂 Quế	Nam Ninh	Danh sách các đơn vị cấp huyện
Khu tự trị Nội Mông Cổ [2]	內蒙古自治區	内蒙古自治区	Nèiměnggǔ Zìzhìqū	Mông Cổ	tiếng Mông Cổ - ᠥᠪᠦᠷ ᠮᠣᠨᠺᠤᠯᠤᠨ ᠥᠪᠡᠷᠲᠡᠺᠡᠨ ᠵᠠᠰᠠᠬᠤ ᠣᠷᠤᠨ / Öbür Monggol-un Öbertegen Jasaqu Orun	内蒙古 Nội Mông Cổ	Hohhot	Danh sách các đơn vị cấp huyện
Khu tự trị dân tộc Hồi Ninh Hạ	寧夏回族自治區	宁夏回族自治区	Níngxià Húizú Zìzhìqū	Hồi	(tiếng Hoa) của người Hồi	宁 Ninh	Ngân Xuyên	Danh sách các đơn vị cấp huyện [3]
Khu tự trị dân tộc Duy Ngô Nhĩ Tân Cương	新疆維吾爾自治區	新疆维吾尔自治区	Xīnjiāng Wéiwúěr Zìzhìqū	Uyghur	tiếng Uyghur - شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى / Shinjang Uyghur Aptonom Rayoni	新 Tân	Ürümqi	Danh sách các đơn vị cấp huyện
Khu tự trị Tây Tạng	西藏自治區	西藏自治区	Xīzàng Zìzhìqū	Tạng	tiếng Tạng - བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས/ Bö rang kyong jong	藏 Tạng	Lhasa	Danh sách các đơn vị cấp huyện

Cấp địa khu (地区级, địa khu cấp hay 地级, địa cấp) là cấp hành chính dưới tỉnh và trên huyện, gồm có:

• Địa khu (地区). Hiện nay các địa khu đã được thay thế gần hết bằng thành phố trực thuộc tỉnh. Cả nước chỉ còn 7 địa khu, chủ yếu chỉ tồn tại ở Khu tự trị Tây Tạng (1 địa khu) và Khu tự trị Tân Cương (5 địa khu), ngoài ra tỉnh Hắc Long Giang có 1 địa khu.
• Châu tự trị (自治州, tự trị châu). Hiện có 30 châu tự trị.
• Địa cấp thị (地级市, địa cấp thị), có thể dịch là Đô thị cấp địa khu; trong đó bao gồm cả Phó tỉnh cấp thành thị, hay còn gọi là Thành phố phó tỉnh (副省级城市, phó tỉnh cấp thành thị). Tính đến ngày 8 tháng 2 năm 2013, cả nước có 286 địa cấp thị.
• Minh (盟). Đơn vị hành chính này chỉ tồn tại ở Nội Mông Cổ: hiện chỉ có 3 minh, còn lại là địa cấp thị.

Một địa khu lại bao gồm nhiều huyện hoặc khu (tức Quận).

Cấp hành chính này không có cấp tương đương ở Việt Nam hiện nay. Trong quá khứ nó tương đương với phủ ở Việt Nam thời Lê

Bản mẫu:Chính Cấp huyện (县级, huyện cấp) gồm có:

• Huyện (县, huyện; tiếng Anh: county). Trong Wikipedia thống nhất dịch là county, còn các sách báo khác có khi dịch là district, thậm chí prefecture.
• Huyện tự trị (自治县, tự trị huyện; tiếng Anh: autonomous county).
• Huyện cấp thị, có thể dịch là Đô thị cấp huyện (县级市, huyện cấp thị; tiếng Anh: county-level city); trong đó bao gồm cả Phó địa cấp thị (副地級市, phó địa cấp thị; tiếng Anh: sub-prefecture-level city), có thể dịch là Đô thị cấp phó địa khu.
• Khu có thể hiểu là Quận nội thành, nội thị của các thành phố trực thuộc trung ương, thành phố cấp địa khu, thành phố cấp huyện (市辖区, thị hạt khu hoặc ngắn gọn là 区, khu; tiếng Anh: district).
• Kỳ (旗; tiếng Anh: banner). Đơn vị hành chính này chỉ tồn tại ở Nội Mông Cổ.
• Kỳ tự trị (自治旗, tự trị kỳ; tiếng Anh: autonomous banner). Đơn vị hành chính này chỉ tồn tại ở Nội Mông Cổ và chỉ có 3 kỳ tự trị.
• Ngoài ra còn có 1 lâm khu (林区 línqū; tiếng Anh: forestry district/area) Thần Nông Giá ở tỉnh Hồ Bắc, và 1 đặc khu (特区 tèqū; tiếng Anh: special district) Lục Chi ở tỉnh Quý Châu cũng thuộc cấp này.

Cấp này tương đương cấp huyện tại Việt Nam. Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2011, toàn bộ Trung Quốc đại lục có 2.853 đơn vị hành chính cấp huyện, trong đó có 857 khu (quận), 369 thành phố cấp huyện (huyện cấp thị), 1.456 huyện, 117 huyện tự trị, 49 kỳ, 3 kỳ tự trị, 1 đặc khu và 1 lâm khu.^[4]

Bản mẫu:Chính Cấp hương (乡级, hương cấp) là cấp tương đương cấp xã, phường của Việt Nam.

• Khu vực nông thôn được chia thành:
  • Hương, có thể dịch là xã (乡; tiếng Anh: township)
  • Trấn, có thể dịch là thị trấn (鎮; tiếng Anh: town)
  • Hương dân tộc (民族乡, dân tộc hương; tiếng Anh: ethnic township)
  • Riêng ở Nội Mông được chia thành tô mộc (苏木, sūmù; tiếng Anh: sumu) và tô mộc dân tộc (民族苏木, dân tộc tô mộc; tiếng Anh: ethnic sumu)
• Khu vực thành thị được chia thành:
  • Nhai đạo biện sự xứ (街道办事处) hay nhai đạo (街道, hoặc 街办 nhai biện; tiếng Anh: sub-district), có thể coi như cấp phường ở Việt Nam
  • Ngoài ra, công sở khu (区公所, khu công sở; tiếng Anh: district public office) là tàn tích một cấp hành chính trước đây, giờ chỉ còn 2 công sở khu và loại đơn vị này đang dần dần mất đi

Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2011, toàn bộ Trung Quốc đại lục có 40466 đơn vị hành chính cấp hương, trong đó có 19683 trấn, 12395 hương, 1085 hương dân tộc, 106 tô mộc, 1 tô mộc dân tộc, 7194 nhai đạo và 2 công sở khu.Bản mẫu:R

Bản mẫu:Chính Cấp thôn (村级, cūnjí, thôn cấp) không phải là cấp hành chính chính thức, cũng giống như cấp thôn, ấp, tổ, khu phố ở Việt Nam.

• Ở thành thị có:
  • Xã khu (社区 shèqū), hay tiểu khu (小区) hay khu cư trú (居住区, cư trú khu), tiếng Anh dịch là communities
  • Khu dân cư (居民区 jūmínqū, cư dân khu), tiếng Anh dịch là neighborhoods
• Ở nông thôn có:
  • Ủy hội thôn (村民委员会 cūnmínwěiyuánhùi, thôn dân ủy viên hội hoặc vắn tắt là 村委会 cūnwěihùithôn ủy hội), tiếng Anh dịch là village committees
  • Tiểu tổ thôn (村民小组 cūnmínxiǎozǔ, thôn dân tiểu tổ), tiếng Anh dịch là villager groups

• Danh sách các vùng của Trung Quốc
• Danh sách các thành phố Trung Quốc
• Các thành phố đô thị của Trung Quốc
• Ly khai ở Trung Quốc
• Atlat ngôn ngữ của Trung Quốc
• Điều khối
• Tân khu
• Phân cấp hành chính Việt Nam
• Đơn vị hành chính cấp một của các quốc gia châu Á

Bản mẫu:Tham khảo

Bản mẫu:Đơn vị hành chính cấp tỉnh Trung Quốc Bản mẫu:CHNDTH

• .  (cập nhật vào tháng 10 2024)