Vị trí | |
Quốc kỳ | |
Thông tin cơ bản | |
Thủ đô | London |
Chính phủ | Quân chủ lập hiến và dân chủ nghị viện |
Tiền tệ | Pound Sterling (£) |
Diện tích | tổng cộng: 243.610 km2 nước: 1.680 km2 đất: 241.930 km2 |
Dân số | 62.041.708 (ước tính năm 2010) |
Ngôn ngữ | Tiếng Anh, tiếng Wales (khoảng 26% dân số Wales), tiếng Scotland (phần lớn nói ở Lowlands của Scotland) Scottish Gaelic (khoảng 60.000 ở Scotland), Ulster-Scots (một số khu vực ở Bắc Ireland) và một số người nói tiếng Irish Gaelic ở Bắc Ireland |
Tôn giáo | Anh giáo và Công giáo Rooma 40 triệu (66%)- Chính thống Rooma khoảng 10% dân số và đang tăng, Hồi giáo 1,5 triệu (2,5%), Presbyterian 800,000 (1.3%), Methodist 760.000 (1,3%), Sikh 336,000 (0,6%), Hindu 559.000 (0.9%), Do Thái giáo 267.000 (0,4%), Phật giáo 152.000 (0,25%), không tôn giáo 9.104.000 (15%) |
Hệ thống điện | 230V, 50 Hz |
Mã số điện thoại | +44 |
Internet TLD | .uk |
Múi giờ | mùa hè: UTC +1 mùa đông: UTC |
Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (tiếng Anh: United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, tên gọi ngắn là United Kingdom, viết tắt là UK) là một quốc gia nằm ở phía tây bắc châu Âu. Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland bao gồm 4 phần chính là Anh (England), Scotland, Wales và Bắc Ireland. Ngoài ra Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland còn bao gồm một số hòn đảo và quần đảo khác tại nhiều nơi trên thế giới. Vương quốc này có chung đường biên giới với Cộng hòa Ai Len. Theo số liệu tháng 7 năm 2007, dân số của vương quốc là 60.776.238 người, mật độ dân số khoảng 246 người/km². Phần lớn địa hình Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là những vùng đất thấp xen kẽ với núi non. Do nằm ở vĩ độ trung bình và chịu ảnh hưởng của hải lưu Gulf Stream, vương quốc có một khí hậu khá ôn hòa và lượng mưa tương đối lớn. Tại nước này thường hay xảy ra bão tuyết và lũ lụt.
Tổng quan
[sửa]Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland bao gồm 4 phần chính là Anh (England), Scotland, Wales và Bắc Ireland. Ngoài ra Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland còn bao gồm một số hòn đảo và quần đảo khác tại nhiều nơi trên thế giới. Vương quốc này có chung đường biên giới với Cộng hòa Ireland. Theo số liệu tháng 7 năm 2007, dân số của vương quốc là 60.776.238 người, mật độ dân số khoảng 246 người/km².
Phần lớn địa hình Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là những vùng đất thấp xen kẽ với núi non. Do nằm ở vĩ độ trung bình và chịu ảnh hưởng của hải lưu Gulf Stream, vương quốc có một khí hậu khá ôn hòa và lượng mưa tương đối lớn. Tại nước này thường hay xảy ra bão tuyết và lũ lụt.
Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam ngày 1 tháng 9 năm 1973. Người Việt thường gọi tắt Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là Vương quốc Liên hiệp Anh, Vương quốc Anh (mặc dù có thể lẫn lộn với Vương quốc Anh, quốc gia từng tồn tại trong lịch sử từ 927 đến 1707), hoặc ngắn gọn là Anh (mặc dù Anh chỉ là một trong bốn vùng chính của Vương quốc).
Lịch sử
[sửa]Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland hiện tại là liên minh sau chót của hàng loạt những liên minh từng được thành lập trong vòng 300 năm qua. Vương quốc Scotland và Vương quốc Anh từng tồn tại với tư cách các quốc gia độc lập với hoàng gia và các cơ cấu chính trị riêng biệt từ thế kỷ thứ 9. Xứ Wales cũng từng một thời là lãnh thổ độc lập đã rơi vào tầm kiểm soát của hoàng gia Anh từ sau Đạo luật Rhuddlan năm 1284, và chính nó cũng trở thành một phần của Vương quốc Anh theo các điều luật trong Đạo luật Wales 1535. Theo Đạo luật liên minh 1707, các nước Anh và Scotland, vốn từng là các quốc gia liên minh riêng biệt từ năm 1603, đã đồng ý thành lập một liên minh chính trị gọi là Vương quốc Anh (Kingdom of Great Britain).
Đạo luật liên minh 1800 đã thống nhất Vương quốc Anh với Vương quốc Ireland, nước này đã dần rơi vào vòng kiểm soát của Anh từ giai đoạn 1541 - 1691, để hình thành nên Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland. Nước Cộng hòa Ireland hiện nay tuyên bố độc lập năm 1922 sau khi tách khỏi hòn đảo Ireland từ hai năm trước đó, sáu trong số chín hạt của tỉnh Ulster vẫn nằm trong Vương quốc Anh, sau này đã đổi thành tên hiện nay năm 1927.
Đế quốc Anh năm 1897Là một cường quốc công nghiệp và hàng hải trong thế kỷ 19, Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland thường được gắn liền với danh hiệu quốc gia góp phần "hình thành nên thế giới hiện đại", khi đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong việc phát triển các tư tưởng về sở hữu, chủ nghĩa tư bản và dân chủ nghị viện phương Tây cũng như có những đóng góp to lớn trong văn học, nghệ thuật, khoa học và công nghệ. Ở thời cực thịnh, Đế quốc Anh trải dài trên hơn một phần tư bề mặt Trái Đất và chiếm một phần ba dân số thế giới, biến nó trở thành đế chế lớn nhất trong lịch sử. Tuy nhiên, nửa đầu thế kỷ 20, sức mạnh của nó dần suy giảm sau những hậu quả của Thế chiến thứ nhất và thứ hai. Nửa sau thế kỷ 20, đế quốc này tan rã và Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland đã tái lập lại hình ảnh quốc gia thịnh vượng và kinh tế phát triển của mình hiện nay.
Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland đã trở thành một thành viên Liên minh Châu Âu từ năm 1973. Thái độ của chính phủ hiện tại về việc hội nhập sâu thêm vào tổ chức này hiện không thống nhất, khi Đảng Bảo thủ ủng hộ việc thu hồi một số quyền lực lại cho quốc gia. Chính phủ Anh cũng chưa quyết định việc sử dụng đồng tiên chung euro. Kế hoạch tổ chức cuộc trưng cầu dân ý về vấn đề này chỉ được thực hiện nếu và khi thử nghiệm ở năm nền kinh tế cho thấy việc gia nhập Khu vực đồng Euro mang lại hiệu quả
Địa lý
[sửa]Khí hậu
[sửa]Chính trị
[sửa]Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland theo chế độ quân chủ lập hiến, quyền hành pháp do Thủ tướng và các bộ trưởng nội các đứng đầu các bộ đảm nhận nhân danh Hoàng gia. Nội các, gồm thủ tướng và các bộ trưởng tạo thành Chính phủ của Nữ hoàng. Các bộ trưởng là thành viên Nghị viện và chịu trách nhiệm trước cơ quan này, cơ quan lập pháp, theo truyền thống được coi là cơ quan quyền lực "tối cao" (có nghĩa là có khả năng phán xét mọi vấn đề pháp luật và không bị hạn chế quyền lực theo những quyết định của các cơ quan tiền nhiệm). Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là một trong số ít quốc gia trên thế giới hiện nay không có một hiến pháp đã được hệ thống hoá, thay vào đó họ sử dụng các luật lệ truyền thống và các đoạn luật hiến pháp rời rạc.
Tuy người đứng đầu hoàng gia vẫn là nguyên thủ quốc gia và trên lý thuyết nắm mọi quyền hành pháp, nhưng chính thủ tướng là lãnh đạo chính phủ. Chính phủ chịu trách nhiệm chính trước Hạ viện, và theo quy định của thỏa ước hiến pháp, cơ quan này có trách nhiệm bầu ra thủ tướng. Đa số các thành viên nội các thuộc Hạ viện, số còn lại thuộc Thượng viện. Tuy nhiên, các bộ trưởng không bắt buộc phải là thành viên Nghị viện, dù theo tục lệ hiện nay các bộ trưởng đều là thành viên Nghị viện. Hệ thống chính phủ Anh được áp dụng ở nhiều nơi trên thế giới - một di sản từ thời quá khứ thực dân — chủ yếu tại các quốc gia trong Khối Thịnh vượng chung Anh. Thành viên Nghị viện (Member of Parliement) chiếm đa số trong Hạ viện thường là phái có quyền chỉ định thủ tướng - thường là lãnh đạo của đảng lớn nhất hay, nếu không có đảng nào chiếm đa số, là liên minh lớn nhất.
Kinh tế
[sửa]Kinh tế Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa, chủ yếu dựa vào khu vực kinh tế tư nhân (chiếm 80% sản lượng và 75% lao động). Trong những năm 80, dưới thời Thủ tướng Margaret Thatcher, Anh đi đầu các nước phương Tây trong việc tư nhân hóa doanh nghiệp nhà nước.
Hiện Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là nền kinh tế lớn thứ 6 thế giới (thứ 2 trong EU sau Đức) với GDP năm 2010 đạt 2.189 tỷ USD (tính theo PPP), GDP trên đầu người (tính theo PPP) năm 2010 đạt 35.100 USD. Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland nổi bật là một trong những nền kinh tế toàn cầu hoá nhất thế giới, với chính sách tự do thương mại, chống bảo hộ (tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland năm 2010 hơn 900 tỷ USD). Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là thành viên quan trọng của các tổ chức kinh tế như OECD, WTO... Thành phố Luân Đôn là một trong những trung tâm tài chính quan trọng nhất thế giới cùng với New York và Tokyo.
Các khu vực
[sửa]Anh Quốc gia lớn nhất UK. |
Scotland Quốc gia lớn thứ 2 nằm ở phía bắc của đảo Anh. |
Wales nằm ở vùng núi phía tây đảo Anh. |
Bắc Ireland nằm ở phía đông bắc đảo Ireland. |
Khối thịnh vượng
[sửa]Quần đảo Channel (Guernsey, Jersey) về mặt kỹ thuật không là bộ phận của UK, Quần đảo Channel gồm 4 đảo nhỏ ngoài khơi Pháp. |
Đảo Man về mặt kỹ thuật không là bộ phận thuộc UK, đảo Man là đảo nhỏ nằm giữa đảo Anh và Ireland trong biển Irish |
Các thành phố
[sửa]Nước Anh rộng lớn và có nhiều địa danh thu hút. Nước Anh có nhiều thành phố to lớn, xinh đẹp, nổi tiếng nhất có thể kể như:
- London - thủ đô của Anh quốc và Vương quốc Anh, một thủ đô rộng lớn, thủ đô tài chính, văn hóa và thời trang toàn cầu. Luân Đôn được xem là thành phố lớn nhất châu Âu, không nên bỏ qua nếu đến Anh quốc.
- Belfast - thủ đô của Bắc Ireland và trở thành một điểm đến du lịch nổi tiếng, được nâng cấp lớn và cải tiến.
- Birmingham - Thành phố có dân số đông thứ hai Vương quốc Anh, là khu trung tâm về công nghệ, thu hút nhiều du khách. Nơi đây là trung tâm văn hóa, thể thao, nghệ thuật, mua sắm và truyền thông.
- Bristol - một thành phố lịch sử nổi tiếng với kiến trúc của nó Gruzia và di sản hàng hải, những địa danh âm nhạc sống động và là quê hương của nhạc trip-hop.
- Cardiff - thủ phủ của xứ Wales, trong quá khứ là nơi vận chuyển than, kiến trúc hiện đại tự hào.
- Edinburgh - thủ đô của Scotland, quê hương của lễ hội nghệ thuật lớn nhất trên thế giới và nhiều điểm du lịch cũng như là hầu hết các thành phố đã đến thăm thứ hai tại Anh.
- Glasgow - thành phố lớn nhất của Scotland, điểm nóng văn hóa mới, cựu thành phố Văn hóa châu Âu.
- Liverpool - thành phố náo nhiệt, nổi tiếng âm nhạc, thể thao, cuộc sống về đêm và đa văn hóa. Nơi sinh của ban nhạc The Beatles.
- Manchester - sân khấu âm nhạc phóng túng, khu đồng tính nam và nhà để chỉ lễ hội công việc mới của thế giới nghệ thuật cũng như là thành phố được nhiều khách tham quan thứ ba trong Vương quốc Anh. Là nơi có hai CLB Bóng đá nổi tiếng nhất nước Anh, Manchester United và Manchester City
Các điểm đến khác
[sửa]- Công viên quốc gia Lake District: là công viên quốc gia rộng nhất nước.
- Trường thành Hadrianus: Một bình phong khổng lồ kéo dài trên đỉnh núi cheo leo hiểm trở, trở thành một trong những danh thắng của Great Britain. Tường biên giới nằm ngang trên một gò nhỏ trơ trọi, tại đây người ta nhìn thấy dấu vết còn sót lại của thành lũy, từng là một doanh trại chứa tới 10.000 quân và một bệnh viện
- Công viên quốc gia New Forest: là địa danh du lịch chính ở Hampshire.
- Công viên quốc gia North York Moors
- Hai trường đại học nổi tiếng Oxford và Cambridge.
- Công viên quốc gia Peak District
- Công viên quốc gia South Downs
- Stonehenge: di sản của UNESCO
- Công viên quốc gia Orkshire Dales.
Nhập cư và visa
[sửa]- Công dân EU,EEA và Thụy Sĩ không cần thị thực, và có thể nhập vào với một hoặc chứng minh thư quốc gia hoặc hộ chiếu hợp lệ. Họ có quyền cư trú và làm việc tại Vương quốc Anh (mặc dù một số hạn chế việc áp dụng đối với Bulgaria và Romania). Công dân Ai Len, Síp và tiếng Malta có quyền bổ sung, bao gồm khả năng bỏ phiếu trong và đứng trong cuộc bầu cử Nghị viện Vương quốc Anh.
- Công dân Anguilla, Andorra, Antigua và Barbuda, Argentina, Úc, Bahamas, Barbados, Belize, Bermuda, Botswana, Brazil, British Virgin Islands, Canada, Chile, Costa Rica, Croatia, Dominica, Đông Timor, El Salvador, Quần đảo Falkland, Grenada, Guatemala, Honduras, Hồng Kông, Israel, Nhật Bản, Kiribati, Macau, Malaysia, Maldives, Quần đảo Marshall, Mauritius, Mexico, Micronesia, Monaco, Montserrat, Namibia, Nauru, New Zealand, Nicaragua, Palau, Panama, Papua New Guinea, Paraguay, Pitcairn Islands, Saint Kitts và Nevis, Saint Vincent và Grenadines, Samoa, San Marino, Seychelles, Singapore, Hàn Quốc, Quần đảo Solomon, Thánh Lucia, St Helena, Đài Loan, Tonga, Trinidad và Tobago, Tristan da Cunha, Tuvalu, Quần đảo Turks và Caicos, Uruguay, Hoa Kỳ, Vanuatu, Vatican và Venezuela (người mang hộ chiếu sinh trắc học' Venezuela chỉ) yêu cầu hộ chiếu nhập cảnh, nhưng không cần thị thực cho chuyến thăm lên đến 6 tháng . Khi ở Anh, họ không được phép làm việc hoặc truy cập vào các quỹ công cộng (ví dụ như xin trợ cấp nhà nước). Nếu công dân của các quốc gia / vùng lãnh thổ muốn ở lại Vương quốc Anh cho các mục đích khác hơn là một khách du lịch, doanh nhân hoặc sinh viên truy cập (tức là một người truy cập học tập cho đến 6 tháng) hoặc muốn ở lại hơn 6 tháng ở Anh, họ sẽ cần phải xin cấp cho một visa cho phép nhập cảnh (tức là thị thực) trước đi vào Vương quốc Anh. Công dân của các quốc gia / vùng lãnh thổ ai có ý định ở lại Anh như một người sinh viên phải đảm bảo rằng hộ chiếu của họ được xác nhận bằng một con tem với một trong hai mã "VST" hoặc "STV 'tại kiểm tra hộ chiếu, nếu không cung cấp dịch vụ giáo dục mà họ có ý định nghiên cứu có thể từ chối thụ lý để ghi danh.
- Vương quốc Anh đã chuyển đổi loại thị thực trước đó (ngoại trừ cho khách truy cập và loại vận chuyển) vào một hệ thống điểm dựa trên năm tầng (PBS), có nghĩa là bạn sẽ được yêu cầu để đáp ứng các tiêu chí cụ thể và không thể thương lượng trước khi cấp visa. Lệ phí thị vis hệ thống điểm dựa trên điểm là rất cao, vì vậy nó có thể là khôn ngoan để xem nếu mục đích của chuyến thăm của bạn có thể thỏa mãn theo visa hệ thống không trên điểm và khác. Ví dụ, nếu bạn muốn ở lại trong Vương quốc Anh cho 11 tháng để học một khóa học tiếng Anh, sẽ rẻ hơn nếu xin visa sinh viên (£ 140), chứ không phải là visa sinh viên tầng 4 (£ 255).
- Dân của Khối thịnh vượng chung từ 17 trở lên và có một ông bà Anh (hoặc ông bà Ireland trước khi tháng tư năm 1922) có thể xin cấp một visa tổ tiên. Điều này cho phép cư trú và làm việc tại Vương quốc Anh trong năm năm. Sau năm năm, hộ khẩu thường trú (nghỉ không thời hạn để ở lại) có thể được áp dụng, sau 12 tháng liên tục thường trú và năm cư trú liên tục tại Anh, tổ tiên người có thị thực sẽ có thể nộp đơn xin nhập tịch như một công dân Anh. Tất cả các bang công dân sống ở Anh (không phân biệt loại visa mà họ nắm giữ và liệu họ có một ông bà Anh) có đủ điều kiện để bỏ phiếu trong mọi cuộc bầu cử.
- Công dân Úc, Canada, Hồng Kông (Quốc gia Anh (ở nước ngoài) người mang hộ chiếu chỉ), Nhật Bản, Monaco, New Zealand, Hàn Quốc và Đài Loan có thể xin cấp Tier 5 Youth Mobility Scheme visa (trước đây thị thực làm việc lễ cho tất cả các công dân trẻ Khối thịnh vượng chung đã bị ngưng). Visa Tier 5 YMS cho phép người được cấp thực hiện một kỳ nghỉ làm việc tại Anh trong 2 năm kể từ ngày phát hành. Chỉ có một số hạn chế về thị thực được cấp cho từng quốc tịch đặc biệt, nhu cầu vượt xa cung cấp cho Nhật Bản và Đài Loan. Truy cập vào trang web của Cơ quan Biên giới Anh .
- Có nói chung là không kiểm tra người nhập cư khi vào Anh từ Ai-len. Tuy nhiên, du khách không phải là người Ai-len, công dân Anh vẫn còn cần thiết để đáp ứng yêu cầu nhập học, và nên mang theo hộ chiếu của họ (tem thị thực thích hợp nếu cần thiết).
Nên đi khi nào?
[sửa]Bất cứ ai trải qua thời gian ở Anh lâu một chút sẽ đồng cảm với thời tiết ở nơi đây, dù khí hậu ở đây khá ôn hòa và mưa không mấy đặc biệt cho lắm. Những tháng thích hợp cho du khách là từ tháng 11 đến tháng 2 — trời lạnh, ngày ngắn. Tháng 3 và tháng 10, ngày dài nhưng trời vẫn rất lạnh. Tháng 4 đến tháng 9 là những tháng tuyệt nhất, nhiều du khách đến tham quan, thăm viếng, ngoạn cảnh hơn. Tuy nhiên tháng 7 và tháng 8 là những tháng bận rộn nhất, nếu có thể tránh đến đây vào thời điểm này. Bãi biển đông nghẹt người, tất cả các công viên quốc gia, ở Luân Đôn và các thị trấn nổi tiếng như Oxford, Bath và York cũng đông du khách và đắt đỏ.
Đến
[sửa]Luân Đôn có hai sân bay quốc tế chính là Heathrow và Gatwick, mặc dù có vài chuyến bay thẳng đến Manchester và Birmingham. Bạn có thể đón xe bus đường dài hay phà từ đại lục châu Âu, hoặc tàu cao tốc đi qua đường hầm eo biển.
- Xe bus: Từ đại lục châu Âu bạn có thể đến Anh bằng xe bus hay phà, giá rẻ, đặc biệt nếu bạn ở độ tuổi từ 13 đến 25 và trên 60 sẽ được hưởng ưu đãi đặc biệt. Xe bus chậm và không thoải mái bằng xe lửa.
- Phà: Nếu cảm thấy khó chịu khi đi qua đường hầm hay muốn hít thở không khí thoải mái, bạn có thể đi xe bus hay xe lửa đến Đại lục châu Âu bằng một chuyến phà ngắn. Đi tàu từ Dover hay Folkestone đến Calais hay Boulogne mất khoảng 90 phút, tàu cao tốc Saecat mất 35 phút.
- Xe lửa: Đường hầm Channel nối liền Anh quốc và châu Âu, di chuyển nhanh hơn, không quá mệt vì đường dài
- Máy bay: Hai sân bay chính phục vụ các chuyến bay xuyên lục địa là Heathrow và Gatwick, dù cũng có vài chuyến bay thẳng đến Birmingham và Manchester. Các sân bay chính và phụ ở anh đều có những chuyến bay vòng quanh châu Âu và Ái Nhĩ Lan.
Heathrow của London và gatwick là hai sân bay chính cho các chuyến bay xuyên lục địa, mặc dù một vài zip cũng chuyển đến Birmingham và Manchester.Tất cả chủ yếu, và nhiều thứ, sân bay tiếng Anh được phục vụ bởi các chuyến bay Ái Nhĩ Lan và châu Âu lục địa nhiều.
Đi lại
[sửa]Đi lại ở Anh quốc khá dễ dàng, đôi khi ở những giờ cao điểm thì không thể đoán được tình hình trước. Ngân sách hàng không nội địa và hệ thống đường sắt dài ở Anh có thể đưa bạn đến các thành phố lớn rất tiện lợi.
Xe bus đường dài và xe bus trong thành phố hoạt động liên tục, xe bus đường dài đắt tiền và nhanh hơn một chút. Ở thành phố, xe taxi đen là lựa chọn sang nhất — xe taxi mini rẻ hơn.
Giao thông trong nội địa còn có thể đi xe lửa, dù hệ thống đường sắt đã sử dụng lâu năm nhưng vẫn có chất lượng cao và đi lại nhanh chóng.
Những hãng hàng không phục vụ tuyến bay quốc nội có British Airway, British Midland, easyJet và Ryanair.
Lưu ý
[sửa]- Ở Anh quốc, lái xe phía bên trái, nên trước khi băng qua đường nên để ý hai lần.
- Nếu bắt đầu đi du lịch tại một thành phố lạ, nhất là không theo tour, thì điểm đầu tiên nên tới chính là trung tâm thông tin du lịch - thường nằm bên cạnh ga tàu hỏa hoặc trung tâm thành phố. Từ trung tâm này, bạn sẽ nhận được tấm bản đồ địa phương gợi ý những điểm nên đến thăm. Nhiều thành phố có bán vé đi lại như vé ngày, vé 3 ngày, vé tuần với mức phí rẻ hơn vé lẻ và cho phép bạn sử dụng hầu hết các phương tiện đi lại công cộng trong thành phố.
- Đừng để những thứ quý giá hay thẻ tài khoản lộ liễu ở nơi đông người.